dsc_r50_3461_sofia_flt_239

Obserwacje wykonane za pomocą latającego obserwatorium Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA) wskazują, że w erupcjach nowych powstają pierwiastki, z których mogą powstać planety skaliste, takie jak Ziemia.

Astronomowie od czasu do czasu mają okazję zaobserwować nowe, które mogą wydawać się „nowymi” gwiazdami, które przez chwilę świecą jaśniej, a po kilku tygodniach ich jasność spada. Jednak już od dawna wiemy, że nowe to w rzeczywistości nie są nowe gwiazdy, a raczej mają one związek z późnym etapem życia gwiazdy: eksplozje do których dochodzi na powierzchni wypalonych gwiazd. Są one mniej gwałtowne i częstsze niż rozrywające gwiazdy eksplozje supernowych, w których wyniku gwiazdy ulegają zniszczeniu.

Główny badacz Bob Gehrz z University of Minnesota Twin Cities wraz ze współpracownikami korzystał z obserwatorium SOFIA do badania nowych w ramach trwającego programu badawczego, którego celem jest zrozumienie roli, jaką te obiekty odgrywają w tworzeniu pierwiastków i dostarczaniu ich do ośrodka międzygwiezdnego.

Zdjęcie wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a przedstawia obłok materii wyrzuconej po wybuchu nowej do którego doszło kilkadziesiąt lat przed wykonaniem tego zdjęcia. Opisane w artykule badania za pomocą SOFIA skupiały się na Nova Delphini 2013, wybuchu do którego doszło zbyt niedawno, aby udało się uzyskać obraz obłoku materii z tego wybuchu. Źródło: NASA/ESA/STScI/AURA/NSF/Mike Shara, Bob Williams, David Zurek, Dina Prialnik
Zdjęcie wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia obłok materii wyrzuconej po wybuchu nowej do którego doszło kilkadziesiąt lat przed wykonaniem tego zdjęcia. Opisane w artykule badania za pomocą SOFIA skupiały się na Nova Delphini 2013, wybuchu do którego doszło zbyt niedawno, aby udało się uzyskać obraz obłoku materii z tego wybuchu. Źródło: NASA/ESA/STScI/AURA/NSF/Mike Shara, Bob Williams, David Zurek, Dina Prialnik

 

Gerhz wraz ze swoim zespołem odkrył duże ilości pierwiastków takich jak węgiel, azot, tlen, neon, magnez, krzem i glin w obiekcie Nova Delphini, który wybuchł w 2013 roku w Gwiazdozbiorze Delfina. Niektóre z tych pierwiastków znajdywane są w organizmach żywych, a inne z kolei stanowią ważne składniki planet skalistych takich jak Ziemia.

Istnieją dowody, że gdy w Wielkim Wybuchu powstał Wszechświat, oprócz wodoru i helu powstały tylko śladowe ilości innych pierwiastków. Atomy cięższych pierwiastków powstały dopiero w procesach zachodzących we wnętrzach gwiazd lub podczas eksplozji takich jak nowe czy supernowe.

Obserwacje obłoku pyłowego powstałego w Nova Delphini wskazują, że nowe mogą być co do zasady głównym źródłem pierwiastków o średniej masie. Artykuł autorstwa zespołu został opublikowany w periodyku Astrophysical Journal.

Naukowiec z programu SOFIA Pam Marcum zauważa, że „owe widma Nova Delphini mogły być zarejestrowane jedynie przez obserwatorium SOFIA. Niemożliwe by to było przy pomocy teleskopów naziemnych lub teleskopów znajdujących się w przestrzeni kosmicznej, ponieważ tylko SOFIA umożliwia obserwowanie określonych zakresów promieniowania podczerwonego niezbędnych do tego typu badań. Nasze badania stanowią element szerokich, trwających wysiłków wielu astronomów, których nadrzędnym celem jest zrozumienie cyklu życia gwiazd oraz procesów formowania się planet takich jak Ziemia.”

Obserwacje wykorzystane  w tych badaniach zostały wykonane za pomocą instrumentu FORCAST – Faint Object InfraRed CAmera for the SOFIA Telescope, który może rejestrować widma planet, gwiazd, obłoków międzygwiezdnych i galaktyk w średniej podczerwieni. SOFIA to samolot Boeing 747SP, na którym zainstalowano 2.5-metrowej średnicy teleskop.

Źródło: NASA / SOFIA Science Center