W jaki sposób powstały blizny w sercu Drogi Mlecznej? Międzynarodowy zespół astronomów z Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics poszukiwał winowajcy w obrazach zarejestrowanych przez obserwatorium kosmiczne XMM-Newton. Głównym podejrzanym jest supermasywna czarna dziura kryjąca się w centrum Drogi Mlecznej. Jednak oprócz niej kilka masywnych gwiazd i supernowych budzi podejrzenia naukowców.
Badanie emisji w zakresie rentgenowskim z centrum Galaktyki jest zadaniem kluczowym w astronomii. Jeden z pierwszych dużych projektów zatwierdzonych i wykonanych przez satelitę XMM-Newton tuz po starcie było przeskanowanie centrum Galaktyki. Zespół pod kierownictwem naukowców z MPE ostatnio otrzymał nowe dane z przeglądu XMM-Newton i połączył te obserwacje ze wszystkimi danymi archiwalnymi w celu uzyskania najlepszej możliwej mapy centrum Drogi Mlecznej.
Dzięki tej mapie zespół był w stanie szczegółowo opisać pozostałości po katastroficznych wydarzeniach, które uwolniły olbrzymie ilości energii. Śledztwo doprowadziło do odkrycia wpływu potężnych (o rozmiarach dziesiątek lat świetlnych) bąbli plazmy emitujących olbrzymie ilości energii w zakresie rentgenowskim na otoczenie. Owe bąble prowadzą do powstania olbrzymich luk w gazie, pyle i chłodniejszej plazmie w centrum Drogi Mlecznej.
Jedną z najbardziej wymownych wskazówek na zdjęciach rentgenowskich jest para przeciwnie skierowanych „płatów”, rozciągających się na dziesiątki lat świetlnych nad i pod płaszczyznę galaktyki i stykających się w miejscu, w którym istnieje supermasywna czarna dziura. Źródła materii i energii niezbędne do wypełnienia owych płatów gorącym gazem emitującym w zakresie rentgenowskim mogą być wypływami wyrzuconymi z pobliża horyzontu zdarzeń supermasywnej czarnej dziury, wiatrami z masywnych gwiazd orbitujących wokół czarnej dziury lub katastroficznymi zdarzeniami związanymi z końcem życia masywnych gwiazd w jej pobliżu.
Zespół był także w stanie odkryć ślady gorącej plazmy na obrzeżach obserwowanego regionu (setki lat świetlnych). Oznacza to, że wydarzenia w centrum Drogi Mlecznej mają wpływ na znacznie większy obszar. Nowoodkryte obszary plazmy mogą być związane z niejednorodną gorącą „atmosferą” gorącego gazu zajmującego centralne obszary Galaktyki. Podobne struktury są czasami obserwowane w centrach innych galaktyk. Jednak dzięki bliskości centrum Drogi Mlecznej, obserwatorium XMM-Newton może obserwować ten region bardzo szczegółowo.
W tym burzliwym regionie odkryto również inne interesujące obiekty: kilka „superbąbli”, olbrzymich luk o rozmiarach dziesiątek lat świetlnych wypełnionych gorącą plazmą emitującą w zakresie miękkiego promieniowania rentgenowskiego. Jeden z tych regionów posiada energię co najmniej 1051 erg (bliska całkowitej energii wyemitowanej przez Słońce w ciągu 10 miliardów lat). Dowody wskazują, że owa potężna struktura została wypełniona w ciągu ostatnich kilkudziesięciu tysięcy lat przez silne wiatry z najmasywniejszych gwiazd należących do gromady Quintuplet oraz katastroficzne zdarzenia takie jak wybuchy masywnych gwiazd. Tak ogromne ilości uwolnionej energii mają istotny wpływ na ewolucję materii międzygwiezdnej w centrum Drogi Mlecznej.
Źródło: MNRAS / phys.org