Galaktyki to wspaniałe, rotujące dyski złożone z gwiazd? Nie w przypadku galaktyk przypominających wrzeciono, badanych przez Athanasię Tsatsi (Instytut Maxa Plancka) i jej współpracowników. W ramach przeglądu CALIFA, astronomowie odkryli, że te osobliwe galaktyki rotujące wzdłuż swoich najdłuższych osi są znacznie powszechniejsze niż się wcześniej wydawało. Najnowsze dane pozwoliły astronomom na stworzenie modelu opisującego proces powstawania takich galaktyk – to szczególnego rodzaju łączenie dwóch galaktyk spiralnych. Wyniki badań zostały opublikowane w periodyku Astronomy & Astrophysics.
Gdy większość ludzi słyszy o galaktykach, wyobraża sobie majestatyczne galaktyki spiralne takie jak nasza Droga Mleczna: miliardy gwiazd rotujących w płaskim dysku wokół środka niczym koło od roweru. Jedak istnieje jeszcze jeden typ galaktyk, o którym sądzono, że występuje wyjątkowo rzadko: to tak zwane rotatory wydłużone przyjmujące kształt cygara i rotujące wokół swojej najdłuższej osi niczym wrzeciono.
Teraz, grupa astronomów kierowana przez Athanasię Tsatsi z Instytutu Maxa Plancka zakończyła szczegółowe badania tych kosmicznych wrzecion. Wykorzystując dane zebrane w ramach przeglądu CALIFA, naukowcy przeprowadzili systematyczne badania struktury prędkości ponad 600 galaktyk. Wśród nich udało się odkryć osiem wydłużonych galaktyk rotujących, dzięki czemu niemal dwukrotnie zwiększono liczbę znanych galaktyk tego typu (z 12 do 20). Kosmiczne wrzeciona są zatem znacznie powszechniejsze niż nam się wydawało.
Dzięki wysokiej jakości danych, astronomowie byli w stanie zaproponować prawdopodobne wytłumaczenie powstawania takich wrzecion. Ogólnie mówiąc galaktyki często rosną w procesie łączenia z innymi galaktykami. Kilka takich procesów łączenia z mniejszymi galaktykami ukształtowało także i naszą Drogę Mleczną. Aby powstało kosmiczne wrzeciono, dwie duże galaktyki dyskowe muszą się ze sobą zderzyć pod określonym kątem, jak przedstawiono na poniższej animacji:
Gdy galaktyki zaczynają ze sobą oddziaływać grawitacyjnie, w jednej z nich powstaje poprzeczka: wydłużona struktura przechodząca przez środek galaktyki. Owa poprzeczka z czasem zmienia się w przypominającą cygaro strukturę połączonych galaktyk, podczas gdy gwiazdy drugiej z galaktyk otaczają cygaro i przyjmują kierunek jej rotacji.
Źródło: Max Planck Society