Za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, grupa astronomów z Niemiec zaobserwowała intrygujące cechy nietypowego rodzaju obiektów w pasie planetoid pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza: dwóch planetoid krążących wokół wspólnego środka masy i wykazujących niektóre cechy komet takie jak jasna koma czy długi ogon. To pierwszy obiekt w historii, który został sklasyfikowany zarówno jako planetoida podwójna jak i kometa. Wyniki badań opisano w artykule, który w tym tygodniu ukazał się w periodyku Nature.
We wrześniu 2016 roku, tuż przed tym jak planetoida 288P maksymalnie zbliżyła się do Słońca, znalazła się na tyle blisko Ziemi, że astronomowie mogli dokładnie jej się przyjrzeć za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a.
Zdjęcia 288P, obiektu należącego do Pasa Planetoid pomiędzy Marsem a Jowiszem pozwoliły dostrzec, że w rzeczywistości nie jest to pojedynczy obiekt, a dwie planetoidy niemal o tej samej masie i rozmiarach, krążące wokół siebie w odległości około 100 kilometrów. To odkrycie samo w sobie było już bardzo ważne; z uwagi na to, że krążą wokół siebie możliwe było oszacowanie masy obiektów w tym układzie.
Jednak obserwacje potwierdziły także trwającą aktywność w tym układzie. „Odkryliśmy silne dowody na sublimację lodu wodnego spowodowaną wzrostem ogrzewania ze strony Słońca – tak jak ma to miejsce w przypadku komet”, mówi Jessica Agarwal (Instytut Maxa Plancka w Niemczech), kierownik zespołu i główna autorka artykułu naukowego. To sprawia, że 288P jest pierwszą znaną planetoidą podwójną, która została sklasyfikowana jako kometa pasa głównego.
Zrozumienie pochodzenia i ewolucji komet pasa głównego – planetoid krążących między Marsem a Jowiszem wykazujących aktywność kometarnym – jest kluczowym elementem do zrozumienia formacji i ewolucji całego Układu Słonecznego. Jednym z pytań, na które mogą pomóc nam odpowiedzieć komety pasa głównego, jest pytanie o pochodzenie wody na Ziemi. Z uwagi na fakt, że znamy tylko kilka obiektów tego typu, 288P stanowi ekstremalnie ważny obiekt przyszłych badań.
Różne cechy 288P – duża odległość między oboma składnikami, niemal identyczna masa obu składników, duży mimośród orbity oraz aktywność kometarna – sprawiają, że jest to unikalny obiekt pośród niewielu znanych szerokich układów podwójnych planetoid. Obserwowana aktywność 288P wiele nam mówi o przeszłości tego obiektu: „Lód na powierzchni nie może przetrwać w pasie planetoid przez czas, który upłynął od powstania Układu Słonecznego, ale może być chroniony przez miliardy lat przez pyłowy płaszcz o grubości kilku metrów”.
Dlatego też zespół badaczy doszedł do wniosku, że 288P istnieje jako układ podwójny zaledwie od 5000 lat. „Najbardziej prawdopodobny scenariusz powstania 288P to rozerwanie planetoidy z powodu zbyt szybkiego tempa rotacji. Po fragmentacji, oba składniki mogły się od siebie oddalić wskutek działania momentu sublimacji”.
Źródło: STScI