Niezwykła para gwiazd liczących sobie 10 miliardów lat i uformowanych, gdy Droga Mleczna była jeszcze młoda, przybywa do nas teraz z najdalszych zakątków galaktyki.

Międzynarodowy zespół naukowców z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Chin odkrył w trakcie badań znajdujących się w naszym bezpośrednim otoczeniu intrygujący układ podwójny. Szczegółowa analiza jego składników wykazała, że obie gwiazdy obecnie znajdujące się w naszym gwiezdnym otoczeniu przyleciały do nas z halo Drogi Mlecznej. Wyniki analizy opublikowano właśnie w periodyku naukowym Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Nietypowa para pochodząca z odległego halo galaktycznego składa się z białego karła i ultrachłodnego podkarła, poruszających się z wysokimi prędkościami, które wskazują na to, że większość czasu spędzają z dala od widocznych gwiazd w naszej galaktyce. Aktualnie gwiazdy znajdują się 75 parseków od Słońca i stopniowo oddalają się od centrum galaktyki. W toku swojej podróży gwiazdy oddalają się od centrum Drogi Mlecznej na 31 000 parseków, aby potem ponownie zbliżyć się do niego na niecałe 1000 parseków. Zdumiewające, że w trakcie tej podróży układ nie został jeszcze rozerwany grawitacyjnie.

Zespół wykorzystał masę białego karła (nazwanego VVV1256-62A) i to, o ile się ochłodził, aby obliczyć jego wiek. Ta konkretna gwiazda ma mniej więcej połowę masy naszego Słońca i znajduje się w dolnej części sekwencji ochładzania białego karła, co oznacza, że ​​jej ochłodzenie do obecnej wartości zajęło miliardy lat.

Źródło: Jiaxin Zhong, Zenghua Zhang

Biały karzeł powstaje pod koniec ewolucji zwykłej gwiazdy i chociaż na początku swojego życia jest bardzo gorący, stopniowo stygnie i czerwienieje ze względu na brak zachodzących w nim procesów fuzji termojądrowej, które zwykle podtrzymują aktywność innych gwiazd.

Druga gwiazda układu (nazwana VVV1256-62B) jest podkarłem o niskiej metaliczności, co oznacza, że ​​nie zawiera wielu pierwiastków cięższych od wodoru i helu. Chociaż trudniej jest tak bezpośrednio określić jej wiek, niska metaliczność sama w sobie jest oznaką sędziwego wieku, ponieważ na wczesnym etapie ewolucji Drogi Mlecznej, kiedy się formowała, było bardzo mało cięższych pierwiastków.

Zielonym kolorem zaznaczono ruch układu gwiazd przez ostatnie dwa miliardy lat, a czerwonym prognozę trajektorii lotu na kolejne dwa miliardy lat.

Jeśli gwiazda nie ma tych cięższych pierwiastków, może nam wiele powiedzieć o bardzo odległej przeszłości galaktyki Drogi Mlecznej. Ten podkarzeł jest szczególnie interesujący, ponieważ leży na granicy między obiektami gwiezdnymi i podgwiezdnymi. Dzięki temu stanowi punkt odniesienia dla wieku w badaniu ultrazimnych atmosfer obiektów o niskiej metaliczności.

Ten układ podwójny jest również interesujący, ponieważ ma bardzo nietypową orbitę, tj. ​​odległość między obiema gwiazdami znacznie się zmienia. Obie gwiazdy większość swojego czasu spędzają w halo Drogi Mlecznej, ale ich orbita zabiera je także do dysku galaktycznego, w którym znajduje się większość masy Drogi Mlecznej.

Do odkrycia i potwierdzenia natury tego nietypowego układu podwójnego wykorzystano takie teleskopy jak Gemini South, Bardzo Duży Teleskop oraz Dark Energy Camera.