Mały Obłok Magellana to zachwycający obiekt południowego nieba nawet dla nieuzbrojonego oka. Jednak teleskopy obserwujące w zakresie promieniowania optycznego nie mogą wyraźnie dostrzec co znajduje się we wnętrzu galaktyki, bo skutecznie przeszkadzają w tym obłoki międzygwiezdnego pyłu. Możliwość obserwowania nieba w zakresie podczerwonym za pomocą VISTA pozwoliła astronomom dostrzec myriady gwiazd w tej sąsiadującej z nami galaktyce dużo wyraźniej niż kiedykolwiek wcześniej. Dzięki temu powstało absolutnie rekordowe zdjęcie – największe kiedykolwiek wykonane zdjęcie Małego Obłoku Magellana w podczerwieni – na którym cały kadr wypełniony jest milionami gwiazd.
Mały Obłok Magellana (Small Magellanic Cloud, SMC) to galaktyka karłowata, mniejsza od Wielkiego Obłoku Magellana (LMC). Razem stanowią one dwie najbliższe nam galaktyki – SMC znajduje się 200 000 lat świetlnych od Drogi Mlecznej – to 12 razy bliżej niż słynniejsza Galaktyka w Andromedzie. Oba obłoki charakteryzują się osobliwym kształtem, który jest wynikiem interakcji jednej galaktyki z drugą i obu z Drogą Mleczną.
Ich względna bliskość do Ziemi sprawia, że Obłoki Magellana są idealnymi kandydatkami do badania procesów formowania i ewolucji gwiazd. Niemniej jednak, choć rozkład i historia formowania gwiazd w obu galaktykach karłowatych są złożone, jedną z największych przeszkód w uzyskaniu wyraźnych zdjęć gwiazd jest pył międzygwiezdny. Potężne obłoki tych mikroskopijnych ziaren rozprasza i pochłania część promieniowania emitowanego przez gwiazdy – szczególnie w zakresie widzialnym – ograniczając to co można zobaczyć za pomocą teleskopów znajdujacych się na Ziemi. Zjawisko to znane jest jako ekstynkcja.
SMC jest pełen pyłu, a światło widzialne emitowane przez jego gwiazdy ulega znacznej ekstynkcji. Na szczęście nie każde promieniowanie elektromagnetyczne jest tak bardzo wrażliwe na pył. Promieniowanie podczerwone przenika przez pył międzygwiezdny dużo łatwiej niż promieniowanie widzialne, dzięki temu obserwując galaktykę w zakresie podczerwonym możemy się dowiedzieć dużo więcej o nowych gwiazdach powstających w obłokach pyłu i gazu.
VISTA czyli Visible and Infrared Survey Telescope został zaprojektowany do obserwowania kosmosu w zakresie promieniowania podczerwonego. Program VISTA Survey of the Magellanic Clouds (VMC) skupia się na mapowaniu historii procesów gwiazdotwórczych wewnątrz SMC oraz LMC, jak również mapowaniu ich trójwymiarowej struktury. Miliony gwiazd SMC zostały sfotografowane w podczerwieni w ramach VMC, dzięki czemu mamy niespotykaną możliwość obserwowania galaktyki bez uwzględniania ekstynkcji od pyłu.
Cały kadr tego potężnego zdjęcia wypełniony jest gwiazdami należącymi do Małego Obłoku Magellana. Oprócz tego na zdjęciu widać tysiące galaktyk tła i kilka jasnych gromad gwiazd włącznie z 47 Tucanae w prawej części kadru. Zdjęcie z zoomem pozwala obejrzeć SMC tak jak jeszcze nigdy w historii!
Bogactwo nowych informacji na zdjęciu 1.6 gigapikseli (43 223 x 38 236 pikseli) zostało przeanalizowane przez międzynarodowy zespół kierowany przez Stefano Rubele na Uniwersytecie w Padwie. Naukowcy wykorzystali najnowocześniejsze modele gwiazd do uzyskania zaskakujących wyników.
VMC pozwoliło odkryć, że większość gwiazd w SMC powstała znacznie później niż gwiazdy w większych sąsiadujących z nami galaktykach. Informacja ta to tylko przedsmak nowych odkryć, które pojawią się w trakcie analizy danych zebranych w ramach VMC.
Źródło: ESO