Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego odkryli nieprawdopodobnie szybkie strumienie gazu emitowane z układu podwójnego gwiazd, którego jednym ze składników jest biały karzeł.
Nowe karłowate (ang. dwarf novae, obiekty typu SS Cyg, zawierające gwiazdę podobną do Słońca, krążącą wokół białego karła) dobrze znane są ze swoich powtarzalnych, stosunkowo słabych rozbłysków. Jednak nigdy dotąd nie obserwowano w tych układach rozbłysków, które skalą dorównują tym silnym i gwałtownym rozbłyskom.
Rozbłyski już wcześniej obserwowano w białych karłach, gwiazdach neutronowych czy nawet potężnych czarnych dziurach znajdujących się w różnych galaktykach. Takie obiekty zazwyczaj karmią się materią ściąganą ze swoich gwiezdnych towarzyszy w procesie akrecji. Od czasu do czasu gwiazdy takie wyrzucają część zebranego gazu w formie dżetów – silnych wypływów gazu ograniczonych do pojedynczego, wąskiego strumienia.
Wstępne obserwacje aktywności SS Cyg przeprowadzone w lutym 2016 roku uznano za nietypowy rozbłysk, jednak późniejsze badania teleskopowe odkryły przed naukowcami gwałtowne rozbłyski. Najbardziej fascynujące i intrygujące zachowanie zaobserwowano na falach radiowych już pod koniec rozbłysku, kiedy to udało się zaobserwować „gigantyczny” rozbłysk trwający niecałe 15 minut. Pomimo krótkiego czasu, energię tego rozbłysku oszacowano na milion razy wyższą od najsilniejszego kiedykolwiek obserwowanego rozbłysku słonecznego. Poziom sygnału radiowego wyemitowanego podczas tego rozbłysku jest niespotykany dla układu nowych karłowatych, a zgadza się z teorią mówiącą o dżecie.
Dr Kunal Mooley, astrofizyk z Oksfordu prowadzący obserwacje tego układu powiedział „Najobszerniejsze badania tego typu układów astrofizycy przeprowadzali na układzie SS Cyg. Nasze odkrycie gwałtownego rozbłysku radiowego, a szczególnie szybkiego jasnego rozbłysku pod sam koniec zjawiska jest zupełnie nieoczekiwane i może wskazywać na nowe procesy fizyczne stojące za obserwowanymi rozbłyskami. Oczekiwaliśmy, że zobaczymy powolne niejednorodności rozbłysków, a zaobserwowaliśmy gwałtowne, szybkie, stożkowe wzrosty aktywności i uwalnianie olbrzymich ilości energii w czasie zaledwie dziesięciu minut. Nigdy wcześniej nie obserwowaliśmy takiej aktywności w nowych karłowatych.”
Źródło: University of Oxford
Artykuł naukowy: http://dx.doi.org/10.1093/mnrasl/slw243