Pyłowe włókna w NGC 4696

Nowe obserwacje przeprowadzone za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a odsłoniły przed nami w niespotykanych dotąd szczegółach delikatną strukturę galaktyki NGC 4696. Ta galaktyka eliptyczna jest przepięknym obiektem kosmicznym o jasnym jądrze otoczonym przez układ ciemnych, poprzeplatanych włókien.

NGC 4696 należy do Gromady w Centaurze, gęstwiny setek galaktyk związanych ze sobą grawitacyjnie leżących 150 milionów lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Centaura.

Pomimo rozmiarów całej gromady, NGC 4696 wyróżnia się na tle swoich galaktycznych towarzyszy – to najjaśniejszy członek tej gromady znany także – z wiadomych powodów – Najjaśniejszą Galaktyką w Gromadzie. Tym samym NGC 4696 należy do tej samej kategorii co największe i najjaśniejsze galaktyki we Wszechświecie.

Wykonane z Ziemi zdjęcie obszaru wokół galaktyki NGC 4696
Wykonane z Ziemi zdjęcie obszaru wokół galaktyki NGC 4696

Charakterystyczna jest także unikalna struktura tej galaktyki. Wcześniejsze obserwacje pozwoliły nam dojrzeć plątane włókna rozciągające się od głównego ciała galaktyki i układające się w kosmiczny znak zapytania na niebie (poniżej), to ciemne pasma otaczające jasno świecące centrum galaktyki.

A cosmic question in NGC 4696

Międzynarodowy zespół naukowców kierowany przez astronomów z University of Cambridge w Wielkiej Brytanii wykorzystał nowe obserwacje przeprowadzone za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a do dokładniejszego zbadania tej struktury. Okazało się, że każde pyłowe włókno ma szerokość około 200 lat świetlnych i gęstość 10 razy większą od otaczającego je gazu. Owe włókna przeplatają się opadając spiralnie na centrum galaktyki NGC 4696, stanowiąc swego rodzaju łącznik między gazem galaktycznym a samym jądrem galaktyki.

Co więcej, okazuje się, że jądro galaktyki może być odpowiedzialne za kształt i położenie tych ciemnych włókien. W centrum NGC 4696 skrywa się aktywna supermasywna czarna dziura. To właśnie ona zalewa centralne obszary galaktyki energią, ogrzewając przy tym gaz i emitując strumienie ogrzanej materii na zewnątrz.

Wydaje się, że te gorące strumienie gazu wydostają się na zewnątrz ciągnąc za sobą materię widoczną we włóknach. Pole magnetyczne galaktyki także jest wymiatane wraz z tym ruchem, ograniczając i „rzeźbiąc” materię we włóknach.

W samym centrum galaktyki włókna tworzą pętle i zawijają się w kierunku centrum w kształt intrygującej spirali materii, krążącej wokół supermasywnej czarnej dziury w takiej odległości, że z czasem są przyciągane i pożerane przez czarną dziurę. Zrozumienie galaktyk takich jak nGC 4696 może pomóc nam zrozumieć dlaczego tak wiele masywnych galaktyk znajdujących się stosunkowo blisko nas wydaje się być martwymi: zamiast obserwować powstawanie nowych gwiazd z olbrzymich zasobów gazu i pyłu widzimy jedynie ciche, spokojne galaktyki zdominowane przez stare i starzejące się gwiazdy. Tak też jest w przypadku NGC 4696. Może być tak, że magnetyczna struktura przepływająca przez galaktykę powstrzymuje gaz przed zapadaniem się w nowe gwiazdy.

Źródło: spacetelescope.org