Jedna z najdziwniejszych gwiazd ubiegłego roku właśnie stała się jeszcze dziwniejsza. I tak – to wciąż może być obca cywilizacja.
Gwiazda znana jako KIC 8462852 zdumiewa astronomów od kilku miesięcy, odkąd to zespół badaczy zauważył, że jej jasność spada w osobliwy sposób. Proponowane przez naukowców wytłumaczenia obejmowały zarówno chmurę komet jak i „obce megastruktury” (tzw. sferę Dysona).
Teraz nowa analiza obserwacji historycznych wskazuje, że w ciągu ostatnich stu lat gwiazda stopniowo co raz bardziej przygasała – to sprawia, że naukowcy znowu zaczynają się drapać po głowach.
Pierwsze informacje o tej nietypowej gwieździe pochodzą z Kosmicznego Teleskopu Kepler, który bezustannie obserwował region nieba w którym znajduje się gwiazda między 2009 a 2014 rokiem. Większość gwiazd wokół których krążą planety charakteryzuje się niewielkimi, regularnymi spadkami jasności gdy krążące wokół nich planety przechodzą na tle ich tarczy. Jednak w przypadku gwiazdy KIC 8462852 jest inaczej – jej jasność nieregularnie spadała przez całe cztery lata, czasami nawet o 20 procent.
We wrześniu ubiegłego roku zespół badaczy pracujący pod kierownictwem Tabethy Boyajian z Yale University próbował znaleźć wytłumaczenie tego nietypowego sygnału. Wynikiem ich prac była teoria mówiąca o tym, że to duży obłok komet odpowiada za nieregularne spadki jasności.
Zaledwie miesiąc później gwiazda trafiła na czołówki gazet na całym świecie, kiedy to Jason Wright z Pennsylvania State University wraz ze współpracownikami zaproponował w artykule naukowym, że „obce megastruktury” – satelity zaprojektowane do zbierania promieniowania gwiazdy mogą być odpowiedzialne za tak nietypowy sygnał.
Teraz Bradley Schaefer z Louisiana State University odkrył, że owa nietypowa gwiazda jest jeszcze bardziej zaskakująca niż nam się wydawało. Gdy zespół Boyajian badał gwiazdę – wykorzystywał do tego dane z archiwum cyfrowo zeskanowanych płyt fotograficznych z ostatniego stulecia zebranych na Harvard University. W ten sposób starano się sprawdzić czy gwiazda zachowywała się tak nietypowo także w przeszłości. Niestety niczego takiego nie zauważono.
Schaefer zdecydował się przyjrzeć tej gwieździe jeszcze raz. Uśrednił dane w pięcioletnie segmenty starając się zaobserwować powolne, długoterminowe trendy – okazało się, że między 1890 a 1989 rokiem jasność gwiazdy spadła o 20%. „Sam efekt jest niewielki i nie taki znowu oczywisty.”
Aby upewnić się co do spadku jasności Schaefer sam wybrał się n Harvard, aby przyjrzeć się oryginalnym płytom fotograficznym i zbadać zarejestrowane na nich zmiany – to rzadka w dzisiejszych czasach umiejętność. „Z uwagi na fakt, że nikt już nie korzysta z płyt fotograficznych – jest to praktycznie wymarła umiejętność,” mówi Wright. „Schaefer jest ekspertem w tej dziedzinie.”
Schaeferowi udało się także naocznie zaobserwować spadek jasności na płytach fotograficznych. Obliczył on, że do takiego spadku jasności trzeba by było 648 000 komet, z których każda miałaby średnicę 200 kilometrów – to praktycznie całkowicie niemożliwe. „Pomysł uwzględniający istnienie grupy/obłoku komet został wysunięty jako najlepsze rozwiązanie tej zagadki – nawet przy założeniu, że wszystkie zaproponowane rozwiązania były mało prawdopodobne. Jednak teraz mamy pewność, że także ta hipoteza jest całkowicie nieprawdopodobna.„
„To stanowi istotny problem dla hipotezy mówiącej o kometach,” przyznaje Boyajian. „Niezbędne jest dalsze monitorowanie tej gwiazdy, aby w końcu udało się odkryć co tak naprawdę się tam dzieje.”
Co zatem z obcymi megastrukturami? Schaefer nie wydaje się do nich przekonany. „Idea megastruktur zbudowanych przez obcych nie pasuje do moic hobserwacji,” mówi Schaefer, według którego nawet zaawansowana cywilizacja nie byłaby w stanie zbudować struktur zdolnych zakryć 20% gwiazdy w ciągu zaledwie stu lat. Poza tym tego rodzaju obiekt powinien reemitować światło zebrane od gwiazdy w zakresie podczerwonym. Obserwacje jednak wskazują, że intensywność promieniowania w podczerwieni jest przeciętna.
„Nie wiem w jaki sposób spadek jasności wpływa na hipotezę o megastrukturach. Może być tak, że wcześniej także było sporo takich spadków jasności lub np. astronomowie mieli mniej szczęścia w przeszłości i po prostu zarejestrowali więcej spadków jasności w latach osiemdziesiątych XX wieku niż na początku XX wieku – choć to wydaje się mało prawdopodobne.”
Nie ulega wątpliwości, że KIC 8462852 zachowuje się dziwnie, więc coś musi za to odpowiadać. „Albo jedna z odrzuconych przez nas teorii może być prawdziwa, albo teoretycy muszą wypracować zupełnie nowe wytłumaczenie tego zjawiska.”
Więcej informacji:
- artykuł naukowy: http://arxiv.org/abs/1601.03256
Źródło: New Scientist