Węgiersko-amerykański zespół astronomów odkrył jak się wydaje największą strukturę w obserwowalnym wszechświecie – pierścień dziewięciu rozbłysków gamma (gamma ray burst – GRB) – a tym samym galaktyk – o rozmiarze 5 miliardów lat świetlnych. Naukowcy pod kierownictwem prof. Lajosa Balazsa z Obserwatorium Konkoly w Budapeszcie ogłosili swoje odkrycie w periodyku Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Rozbłyski gamma (GRB) to najjaśniejsze wydarzenia we wszechświecie, uwalniające w ciągu kilku sekund tyle energii co Słońce w ciągu całego swojego życia trwającego 10 miliardów lat. Uważa się, że rozbłyski gamma są wynikiem wpadania masywnych gwiazd w czarne dziury. Ich olbrzymia jasność pozwala astronomom mierzyć położenie odległych galaktyk. Tym właśnie zajmował się zespół prof. Balazsa.
GRB składające się na nowo odkryty pierścień zostały zaobserwowane przy użyciu różnych, zarówno kosmicznych jak i naziemnych obserwatoriów. Wydaje się, że są one wszystkie oddalone od nas o 7 miliardów lat świetlnych – i rozciągają się na 36 stopni na niebie (70 razy większy obszar niż tarcza księżyca w pełni). Z tego można natomiast obliczyć, że cały pierścień ma rozmiar 5 miliardów lat świetlnych. Według prof. Balazsa prawdopodobieństwo, że GRB ułożone są w ten sposób przez przypadek wynosi 1: 20 000.
Większość obecnych modeli wskazuje, że struktura kosmosu jest jednorodna w największych skalach. Ta 'zasada kosmologiczna’ wspierana jest obserwacjami wczesnego Wszechświata oraz mikrofalowego promieniowania tła obserwowanego przez satelity WMAP oraz Planck. Inne, najnowsze badania wraz z opisywanym tu odkryciem podważają tą zasadę, która ustala teoretyczny limit 1.2 miliarda lat świetlnych jako maksymalny rozmiar największych struktur. Nowo odkryty pierścień jest wszak pięć razy większy.
Profesor Balazs powiedział: „Jeżeli mamy rację, ta struktura podważa aktualne modele wszechświata. Znalezienie tej struktury było dla nas olbrzymim zaskoczeniem – i wciąż nie wiemy do końca w jaki sposób mogła ona powstać.”
Teraz zespół chce się dowiedzieć więcej o pierścieniu i ustalić czy znane procesy formowania się galaktyk oraz wielkoskalowych struktur mogły doprowadzić do jego powstania czy też astronomowie muszą radykalnie zmienić teorię ewolucji Wszechświata.
Źródło: MNRAS/phy.so