Obserwatorium Gaia skanuje niebo mierząc pozycje i prędkości miliarda gwiazd z niespotykaną dotąd dokładnością. Dla niektórych z gwiazd jest w stanie zmierzyć także ich prędkość na detektorze. Te informacje wykorzystywane są w czasie rzeczywistym przez system kontroli orbity obserwatorium do zapewnienia odpowiedniej orientacji w przestrzeni.
Statystyka prędkości jest regularnie przesyłana na Ziemię wraz z danymi naukowymi. W danych zawarta jest informacja o całkowitej liczbie gwiazd wykorzystanej do kontroli ustawienia obserwatorium w przestrzeni.
To właśnie te dane – które wskazują gęstość gwiazd na niebie – zostały wykorzystane do stworzeia tego nietypowego zdjęcia sfery niebieskiej. Jaśniejsze obszary wskazują na większe zagęszczenie gwiazd podczas gdy ciemniejsze odpowiadają fragmentom nieba w których obserwuje się mniej gwiazd.
Płaszczyzna Drogi Mlecznej w której znajduje się większość gwiazd należących do Galaktyki, jest wyraźnie jaśniejszą częścią tego zdjęcia przebiegającą poziomo przez całą jego długość. Ciemniejsze regiony tego jasnego pasma gwiazd zwanego płaszczyzną galaktyki ukazują gęste, międzygwiezdne obłoki gazu i pyłu, które pochłaniają światło gwiazd znajdujących się za nimi.
Płaszczyzna Galaktyki to rzut na sferę niebieską dysku Galaktyki, spłaszczonej struktury o średnicy około 100 000 lat świetlnych i grubości zaledwie 1000 lat świetlnych.
Poza tą płaszczyzną widocznych jest zaledwie kilka obiektów, z których szczególnie odznaczają się Mały i Wielki Obłok Magellana, dwie galaktyki karłowate orbitujące wokół Drogi Mlecznej, znajdujące się w dolnej, prawej części zdjęcia.
Kilka gromad kulistych – dużych zbiorowisk nawet do miliona gwiazd utrzymywanych blisko siebie przez grawitację – także otacza płaszczyznę Galaktyki. Gromady kuliste na które składają się najstarsze populacje gwiazd w Galaktyce tworzą sferyczne halo rozciągające się w odległości 100 000 lat świetlnych od centrum Drogi Mlecznej.
Gromada kulista NGC 104 jest widoczna zaraz obok Małego Obłoku Magellana (po lewej).
Co ciekawe, większość jasnych gwiazd widocznych gołych okiem, tworzących znane gwiazdozbiory na niebie nie znalazły się na tym zdjęciu bowiem są zdecydowanie za jasne, aby Gaia mogła wykorzystać je w systemie kontroli. Podobnie jest z Galaktyką w Andromedzie – największą galaktyką w naszym sąsiedztwie..
Co ciekawe, chociaż Gaia wyposażona jest w matrycę o rozdzielczości miliarda pikseli, celem misji nie jest wykonywanie zdjęć nieba. Celem Gai jest wykonanie największej, najbardziej precyzyjnej, 3-D mapy naszej Galaktyki, dzięki czemu będzie można badać formowanie się i ewolucję Drogi Mlecznej.
Źródło: ESA
Zdjęcie: Edmund Serpell